Σμύρνη μου αγαπημένη...

 

Χθες προβλήθηκε στο κανάλι του Ant1, για δεύτερη, και ίσως τελευταία φορά, σε δύο μέρη, η ελληνική, πολυβραβευμένη ταινία <<Σμύρνη μου αγαπημένη>>. Τελευταία φορά ανέφερα, καθώς, όπως έχει γίνει γνωστό τουλάχιστον δύο μήνες τώρα, πήρε το <<πράσινο φως>> για να ενταχθεί στην μεγάλη οικογένεια του Netfix, οπότε είναι πιθανό τα πνευματικά δικαιώματα να μην ανήκουν πλέον ούτε στο δημόσιο κανάλι του Ant1, ούτε στην ιδιωτική του πλατφόρμα Ant1+.

Η <<Σμύρνη μου αγαπημένη>> είναι ιστορική, δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Καραντινάκη και σενάριο Μιμής Ντενίση. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό έργο της Μιμής Ντενίση, που ο θεατής παρακολουθεί την ζωή μιας πολυμελούς οικογένειας, εντασσόμενη στην υψηλή κοινωνία της Σμύρνης, φτάνοντας μέχρι το 1922. Μέχρι την καταστροφή. 

Το καλοκαίρι του 2021 είχαν ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα, έτσι ώστε 23 Δεκεμβρίου 2021 να διανεμηθεί στους κινηματογράφους. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας σε εξαιρετικές τοποθεσίες, στην Λέσβο -συγκεκριμένα για τις ανάγκες των γυρισμάτων χρησιμοποιήθηκε το διάσημο Αρχοντικό των Αλεπουδέλληδων ή γνωστό ως το Αρχοντικό του Ελύτη- στην Χίο, στο Φάληρο -συγκεκριμένα τα σκηνικά στήθηκαν απέναντι από το κτίριο της εφημερίδας <<Η Καθημερινή>>- και στον Πειραιά. Έκοψε πολλά εισιτήρια από την πρώτη κι'ολας μέρα προβολής, και στα βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2022 της απονεμήθηκαν τα βραβεία φωτογραφίας, σκηνογραφίας, ενδυματολογίας, σχεδιασμού μακιγιάζ και ειδικών εφέ. Επίσης, ήταν υποψήφια για καλύτερη ταινία της χρονιάς, β' ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του Γιάννη Βογιατζή και β' γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Ταμίλλα Κουλίεβα.

Από την στιγμή που πρωτοείδα το trailer, αποφάσισα πως όταν βγει στους κινηματογράφους θα την δω, καθώς είχα ακούσει ήδη πολύ καλές κριτικές για την ομώνυμη θεατρική παράσταση. Όμως, ελεύθερο χρόνο δεν έβρισκα όσους μήνες προβαλλόταν. Ύστερα έμαθα πως κάποια στιγμή θα προβληθεί από τον Ant1, και είπα από μέσα μου: <<ωραία, θα την δω τότε>>. Το <<τότε>>, ήταν η έναρξη της επί πληρωμής πλατφόρμας του, οπότε δεν μπόρεσα να την δω. Όμως, διαφήμιση της τηλεόρασης, μια μέρα του περασμένου χειμώνα, έδειχνε πως το προαναφερθέν δημόσιο κανάλι θα έπαιζε πρεμιέρα την ταινία που όλοι μιλούσαν συνεχώς για αυτήν. Μαντέψτε... ούτε τότε κατάφερα να την δω. Τελικά, πριν έναν μήνα περίπου, ένα μεσημέρι που δεν είχα τι να κάνω, αλλά είχα την ανάγκη να δω μια mini σειρά ή ταινία εποχής ή ιστορική, πήρα την πρωτοβουλία να αναζητήσω την <<Σμύρνη μου αγαπημένη>> σε ένα από τα πολλά δωρεάν sites. Και την βρήκα. Το γεγονός ότι είναι από τις πιο ακριβές, αν όχι η ακριβότερη ελληνική παραγωγή, το καταλαβαίνει κάποιος από τα πρώτα λεπτά, όχι όμως σε υπερβολικό βαθμό. Η σκηνοθετική οπτική είναι ρετρό, κάτι που παρασέρνει τον θεατή και τον κάνει να ζήσει κι εκείνος την ανεμελιά, έστω στην αρχή, εκείνης της εποχής, είναι άκρως ατμοσφαιρική από άποψη εικόνας και μουσικής -πραγματικά συγχαρητήρια στον Ανδρέα Κατσιγιάννη για την υπέροχη σύνθεση- και παρατηρείται έντονη γραφικότητα χαρακτήρων και καταστάσεων. Το δράμα βέβαια κορυφώνεται προς το τέλος, και δημιουργεί έναν έντονο κόμπο στο στομάχι. Ευτυχώς, η μετάβαση από την χαρά στην τραγωδία γίνεται σταδιακά, κι έτσι ο τηλεθεατής παθαίνει ένα δυνατό σοκ μόνο στις τελευταίες σκηνές. Θα μπορούσε βέβαια εξ'αρχής να είχε γίνει τηλεοπτική σειρά, καθώς στην ταινία, λόγω περιορισμένου χρόνου, τα κενά που αφήνονται για την ζωή του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά, είναι πολλά. Δίνεται η αίσθηση πως κάποιες σκηνές κόπηκαν στο montage, κι έτσι κάποιες άλλες προβάλλονταν κάπως ξαφνικά και απότομα. Παρά αυτή την μικρή ενόχληση, η ταινία αξίζει να μπει στα σπίτια των ανθρώπων, και γιατί όχι, και στις καρδίες τους.

Η ανάρτηση αυτή όμως δεν έγινε για να παρουσιάσω άλλη μια κριτική για την ταινία, ούτε για να κάνω διαφήμιση σε συγκεκριμένα ονόματα. Έγινε για τον εξής λόγο: με αφορμή την <<Σμύρνη μου αγαπημένη>>, θα ήθελα να υπενθυμίσω πως την χρονιά αυτή συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Καταστροφή της Σμύρνης. Και επειδή η λήθη είναι χαρακτηριστικό του λαού μας, όχι μόνο σε ιστορικά γεγονότα, αλλά και παρόντα, παράκληση... ας μην ξεχάσουμε την 31η Αυγούστου, ημέρα έναρξης της καταστροφής. Ας μην ξεχάσουμε την 14η Σεπτεμβρίου, που έχει κηρυχθεί από την ελληνική Βουλή ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος. Ας μην ξεχάσουμε τις λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών, τις γεωργικές και κτηνοτροφικές καταστροφές, το γκρέμισμα κτιρίων και ναών, την χρεοκοπία επιχειρήσεων, τον βασανισμό αιχμαλώτων, τους βιασμούς, τα <<τάγματα εργασίας>>, τις σφαγές, τις θηριωδίες και εκτελέσεις επί των αποφάσεων των τουρκικών δικαστηρίων που μέχρι σήμερα δεν έχουν ερευνηθεί πλήρως. Ιστορικές πηγές, όπως το <<Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας>> του Χρήστου Αγγελομάτη, αλλά και άρθρο της εφημερίδας <<Ελευθεροτυπία>>, αναφέρουν πως οστά θυμάτων πωλήθηκαν από το τουρκικό κράτος σε βιομηχανίες της Μασσαλίας. Οι Τούρκοι ήθελαν να εξαφανίσουν κάθε ελληνικό στοιχείο από την Μικρά Ασία. Αμερικανοί μάρτυρες είχαν διηγηθεί γεγονότα πυρπολήσεων αρρώστων μέσα σε νοσοκομεία και παιδιών μέσα σε σχολεία. Συγκεκριμένα, η γιατρός M.C.Elliot, που επί πολλά χρόνια είχε υπηρετήσει σε νοσοκομεία της Εγγύς Ανατολής, κατέθεσε τις εμπειρίες της, λέγοντας πως περιέθαλψε εκατοντάδες βιασμένες από Τούρκους Ελληνίδες, αλλά δεν είδε ούτε μία Τουρκάλα σε αντίστοιχη κατάσταση. Το αποκορύφωμα, ήταν η πυρπόληση της ελληνικής και αρμένικης συνοικίας, όπου ανάγκασε, όσους ανθρώπους είχαν καταφέρει να κρυφτούν από τις σφαγές που είχαν προηγηθεί, να βγουν έξω από τα σπίτια και να πέσουν στα χέρια των Τούρκων.

Τα παραδείγματα χιλιάδες, όπως και τα μεμονωμένα περιστατικά για το πώς μπορεί να κατέληξε εκείνη την χρονική περίοδο ένας άνθρωπος. Για αυτό, ας συνεχίσουν οι γονείς να μιλούν στα παιδιά τους για το ιστορικό αυτό γεγονός, ας συνεχίσουν να διδάσκουν τα σχολεία με σωστό τρόπο το σημαντικό αυτό μέρος της ιστορίας και να μην το παραβλέπουν οι δάσκαλοι, μόνο και μόνο επειδή αυτή την οδηγία τους έχει δώσει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ας μην κλείνουμε τα μάτια και τα αφτιά μας σε τωρινές απειλές. Ας μην ξεχάσουμε την ιστορίας μας. Γιατί η ιστορία, είναι κύκλος.

Πηγές:

https://www.otavoice.gr/video/2021/08/31-aygoustou-1922-i-smyrni-mana-kaigetai/ 

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%BD%CE%B7_%CE%BC%CE%BF%CF%85_%CE%B1%CE%B3%CE%B1%CF%80%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7